پیش برنده ها، بازدارنده ها و پیامدهای كارآفرینی دیجیتال در صنعت حمل و نقل بار جاده ای ایران
محورهای موضوعی : فناوری اطلاعات و ارتباطات
اعظم سادات مرتضوی کهنگی
1
(گروه کارآفرینی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قزوین، قزوین، ایران)
پرویز ساکتی
2
(گروه مدیریت و برنامه ریزی آموزشی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران)
جواد محرابی
3
(استادیار، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی قزوین، قزوین)
کلید واژه: کارآفرینی دیجیتال, صنعت حمل و نقل بار جاده ای, پیش‌برنده, بازدارنده, پیامد,
چکیده مقاله :
هدف از این پژوهش شناسایی پیش‌برنده‌ها، بازدارنده‌ها و پیامدهای كارآفرینی دیجیتال در صنعت حمل و نقل بار جاده‌ای ایران است. جامعه آماری این پژوهش در بخش کیفی را 20 نفر از خبرگان این حوزه تشکیل دادند با استفاده از اشباع نظری انتخاب شدند. در بخش کمی نیز با استفاده از فرمول کوکران و روش نمونهگیری خوشه‌ای، 170 نفر از کارکنان این صنعت به عنوان نمونه انتخاب شدند. جهت جمع‌آوری داده‌ها در بخش کیفی از مصاحبه نیمه‌ساختاریافته و در بخش کمی از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد که روایی و پایایی آن مورد بررسی و تایید قرار گرفت. در تجزیه و تحلیل اطلاعات در بخش کیفی از مرور سیستماتیک ادبیات و کدگذاری و نرم‌افزار maxqda استفاده شد و در بخش کمی از آمار استنباطی و نرم‌افزارهای SPSS و Lisrel استفاده شد. درنهایت 9 شاخص در 4 عامل پیش برنده، 11 شاخص در 3 عامل بازدارنده و 55 شاخص در 8 دسته پیامد استخراج شده و با استفاده از تحلیل عاملی، اولویت‌بندی شدند. نتیجه این پژوهش نشان می‌دهد که مولفه سیاسی به عنوان پیش‌برنده با اولویت و موانع سیاسی به عنوان بازدارنده بااولویت است. لذا نقش دولت در این زمینه بسیار حائز اهمیت است.
The purpose of this research is to identify the drivers, obstacles and consequences of digital entrepreneurship in Iran's road freight transportation industry. The statistical society of this research in the qualitative part was made up of 20 experts in this field who were selected using theoretical saturation. In the quantitative part, using Cochran's formula and cluster sampling method, 170 employees of this industry were selected as samples. In order to collect data, a semi-structured interview was used in the qualitative part and a researcher-made questionnaire was used in the quantitative part, whose validity and reliability were checked and confirmed. In the data analysis, systematic literature review and coding and Maxqda software were used in the qualitative part, and inferential statistics and SPSS and Lisrel software were used in the quantitative part. Finally, 9 indicators in 4 driver factors, 11 indicators in 3 obstacle factors and 55 indicators in 8 consequence categories were extracted and prioritized using factor analysis. The result of this research shows that the political component is a priority as a driver and political obstacles are a priority as an obstacle. Therefore, the role of the government in this field is very important.
C. Reijnen, S. Overbeek, G. M. Wijers, A. Sprokholt, F. Haijenga, and S. Brinkkemper, “A Shared Vision for Digital Transformation: Codification of The Operating Model Canvas Approach”, 2018.
[2] L. Satalkina, and G. Steiner, “Digital Entrepreneurship: A Theory-Based Systematization of Core Performance Indicators”, Sustainability, 12(10), 4018, 2020.
[3] H. Zaheer, Y. Breyer and J. Dumay, “Digital entrepreneurship: An interdisciplinary structured literature review and research agenda”, Technological Forecasting and Social Change, 148, 119735, 2019.
[4] J. Karimi and Z. Walter, “The Role of Entrepreneurial Agility in Digital Entrepreneurship and Creating Value in Response to Digital Disruption in the Newspaper Industry”, Sustainability, 13(5), 2741, 2021.
]5[ ج.ف. حسینی و ف. کاظمی میانرودی، "نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در توسعه کارآفرینی"، کارآفرینان امیر کبیر (۱۱)، ۱۲-۱۹، 1390.
[6] A. Pergelova, T. Manolova, R. Simeonova‐Ganeva, and D. Yordanova, “Democratizing entrepreneurship? Digital technologies and the internationalization of female‐led SMEs”, Journal of Small Business Management, 57(1) : 14-39, 2019.
[7] J. M. Sahut, L. Iandoli, and F. Teulon, “The age of digital entrepreneurship”. Small Business Economics, 56, 1159-1169, 2021.
[8] L. D. Thang, M. Vu and A. Ayayi, “Towards a living lab for promoting the digital entrepreneurship process”, International Journal of Entrepreneurship 22: 1:17, 2018.
[9] E. Davidson and E. Vaast, “Digital entrepreneurship and its sociomaterial enactment”, Proceeding of the 43rd Hawaii International Conference on System Science, 1-10, 2010.
[10] T. O'Reilly, “What is web 2.2: Design patterns and business models for the next generation of software”, Communications & Strategies, 1.17, 2017.
]11[ ف. بنی اسددشتابی، س. ده یادگاری، و م.م. پورسعید، "طراحی یک اکوسیستم کارآفرینی دیجیتال برای کسب وکارهای الکترونیکی در ایران"، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید باهنر کرمان، 1400.
]12[ ح. دیده خانی، ر. علیزاده، م.ش. شریف‌زاده و ر. سمیعی، "کاربرد روش فراترکیب و دلفی در شناسایی مؤلفه ها و پیامدهای کارآفرینی دیجیتال"، کارآفرینی در کشاورزی،7(1)، 87-100، 1399.
]13[ ج. رحیم منفرد، "تاثیر نوآوری مدل کسب و کار چابک بر کارآفرینی دیجیتال (مطالعه موردی: استارتاپ اسنپ)"، همایش ملی بهبود و بازسازی سازمان و کسب و کار، تهران، 1399.
]14[ ا. تواضعی فر، م. شیهکی تاش و س. کشاورز، "شناسایی پیشران‌های مؤثر بر کارآفرینی دیجیتالی در کسب وکارهای کوچک و متوسط با رویکرد فراترکیب"، سیاست نامه علم و فناوری، 28، 61 تا 72، 1398.
]15[س.ث. ساداتی، "تحلیل بر عوامل کلیدی موفقیت کار آفرینی دیجیتال در شبکه های اجتماعی"، پایان نامه کارشناسی ارشد علوم انسانی، دانشگاه علم و هنر یزد، 1398.
]16[ آ.گلی، ا.پ. گلی و ن. رحمانی، "نقش دولت در توسعه کارآفرینی دیجیتالی در راستای رشد اقتصادی کشور ایران"، اولین همایش ملی کارآفرینی، چالوس، 1397.
]17[ ح. آرامش، ر. غلامی اواتی و م.ق. علیزاده کلاگر، "بررسی تاثیر فناوری اطلاعات بر بهره وری سازمان و کارآفرینی دیجیتال (مورد مطالعه: شرکت های توزیع مواد غذایی در شهر آمل)"، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان مازندران، 1397.
]18[ م. اوهانجانیانس و م. اوهانجانیانس، "نقش کارآفرینی دیجیتالی در توسعه اقتصاد دانش محور"، سومین کنفرانس بین المللی مدیریت و اقتصاد، مشهد، 1395.
[19] M.N. Dudin, O.F. Shakhov, N.P. Ivashchenko and M.S. Shakhova, “Development of entrepreneurial competencies in the economy (evidence from digital entrepreneurship)” ,Revista Inclusiones, 54-69, 2021.
[20] T.H. Fauzi, B. Harits, D.M. Danial, and K. Komariah, “Adaptive strategies of external environmental effects in digital entrepreneurship in the strategic management perspective”, Academic Journal of Interdisciplinary Studies, 9(3), 38-38, 2020.
[21] S. Nambisan, M. Wright, and M. Feldman, “The digital transformation of innovation and entrepreneurship: Progress, challenges and key themes”. Research Policy, 48(8), 103773, 2019.
دو فصلنامه علمي فناوري اطلاعات و ارتباطات ایران | سال پانزدهم، شماره 57 و58 ، پاییز و زمستان 1402 صفحات:48 الی 62 |
|
Drivers, Obstacles and consequences of digital entrepreneurship in Iran's road freight transportation industry
Azam Sadat Mortazavi Kohangi*, Parviz Saketi**, Javad Mehrabi***
*PhD student, Department of Entrepreneurship, Islamic Azad University, Qazvin Branch, Qazvin, Iran
**Assistant Professor, Department of Educational Management and Planning, Shiraz University, Shiraz, Iran
***Assistant Professor, Department of Public Administration, Islamic Azad University, Qazvin Branch, Qazvin, Iran
Abstract
The purpose of this research is to identify the drivers, obstacles and consequences of digital entrepreneurship in Iran's road freight transportation industry. The statistical society of this research in the qualitative part was made up of 20 experts in this field who were selected using non-random sampling method. In the quantitative part, using Cochran's formula and cluster sampling method, 170 employees of this industry were selected as samples. In order to collect data, a semi-structured interview was used in the qualitative part and a researcher-made questionnaire was used in the quantitative part, whose validity and reliability were checked and confirmed. In the data analysis, systematic literature review and coding and Maxqda software were used in the qualitative part, and inferential statistics and SPSS and Lisrel software were used in the quantitative part. Finally, 9 indicators in 4 driver factors, 11 indicators in 3 obstacle factors and 55 indicators in 8 consequence categories were extracted and prioritized using factor analysis. The result of this research shows that the political component is a priority as a driver and political obstacles are a priority as an obstacle. Therefore, the role of the government in this field is very important.
Keywords: Digital entrepreneurship, Road freight transportation industry, Drivers, Obstacles, Consequences.
پیش‌برنده‌ها، بازدارنده‌ها و پیامدهای كارآفرینی دیجیتال در صنعت حمل و نقل بار جاده‌ای ایران
اعظم سادات مرتضوی کهنگی *، پرویز ساکتی1*×، جواد محرابی ***
*دانشجوی دکتری، گروه کارآفرینی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران
**استادیار، گروه مدیریت و برنامه ریزی آموزشی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
***استادیار، گروه مدیریت دولتی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران
تاریخ دریافت: 13/11/1401 تاریخ پذیرش: 09/02/1402
نوع مقاله: پژوهشی
چكیده
واژگان کلیدی: کارآفرینی دیجیتال، صنعت حمل و نقل بار جاده ای، پیش‌برنده، بازدارنده، پیامد
[1] نویسنده مسئول: پرویز ساکتی P.saketi@saadi.shirzu.ac.ir
1. مقدمه
دیجیتال‌سازی برای ادامه رقابت شرکتها در اقتصاد مدرن ضروری است. استفاده از فرصتهای ایجاد شده توسط تحول دیجیتال برای انتقال مدل عملیاتی سنتی شرکت به مدل مبتنی بر دیجیتال برای ادامه رقابت شركتها حیاتی است]1[. تحول دیجیتال باعث شکل‌گیری مدل‌های جدید كسب و كار یا تغییر شکل مدل‌های موجود می شود و به این ترتیب، کارآفرینی دیجیتال مطرح شده و اهمیت می‌یابد. تحول دیجیتال ادغام نوآورانه مدل‌های کارآفرینی و مدل كسب و كار در صنایع مختلف را موجب می‌شود]2[. باید توجه داشت که فناوری‌های دیجیتال صرفاً زمینه ای برای مطالعه کارآفرینی نیستند. بلکه مطالعه اثرات فناوری‌های دیجیتال، نظریه‌های کارآفرینی و مدیریت را در فضای دیجیتالی مورد کاوش قرار داده و زمينه را برای ایجاد نظریه‌پردازی جديد فراهم مي‌كند و فرصتهای تحقیقات نظری بیشتری را به وجود مي‌آورد]3[. لذا به لحاظ نظری مطالعه مؤلفه‌های مؤثر بر کارآفرینی دیجیتال و نقش دیجیتال‌سازی صنعت در این حوزه می‌تواند مسیر تحقیق را برای پژوهشگران علاقه‌مند ایجاد نماید. طبق نظر محققین، به تحقیقات کارآفرینی غنی‌تر از طریق مطالعات خاص زمینه‌ای نیاز است، زیرا این مطالعات می‌تواند کاربرد را افزایش دهد و دانش با جزییات بیشتر، دقیق‌تر و به‌صورت تجربی تولید کند و می‌تواند به‌طور یکسان موردتوجه متخصصین و محققین قرار گیرد]4[. اما با وجود تأکید بر انجام تحقیقات زمینه‌ای کارآفرینی، بررسی مطالعات صورت گرفته نشان می‌دهد که نیاز به تحقیقات بیشتر کارآفرینی دیجیتال در زمینه صنایع با اهمیت می‌باشد. در این راستا این پژوهش با مطالعه پیش‌برنده‌ها، بازدارنده‌ها و پیامدهای کارآفرینی دیجیتال هم برای پژوهشگران حوزه کارآفرینی دیجیتال و تحول دیجیتال و هم برای متخصصین و پژوهشگران صنعت حمل و نقل بار جاده‌ای، زمینه تحقیقاتی جدیدی را فراهم می‌نماید. از سوي ديگر تحول ديجيتال در صنعت و انقلاب صنعتی 4.0 به دليل سرعت تغييرات و فناوری‌های جديد و نوظهور و كاربرد آنها در صنعت (به‌طور مثال کلان داده، هوش مصنوعی، زنجیره بلوکی، اينترنت اشيا در صنعت حمل و نقل و موضوع اينترنت اشياء صنعتي) پيامدهاي مثبت بسیاری را برای شرکتهای نوآور و خلاق به همراه داشته ولیکن پیامدهای منفي نیز براي شركتهاي باسابقه كه مبتنی بر نوآوري و كارآفرينانه عمل نکرده به وجود آورده كه در رقابت با كسب و كارهاي نوپا و ريسك‌پذير جامانده‌اند. به اين لحاظ مديران اين شركتها به دنبال استقرار مدلهاي كارآفريني مبتنی بر تحول دیجیتالی در شركت بوده كه بتواند پاسخگوي اين تهديدها بوده و حتي فرصتهايي را براي رقابت ايجاد نمايد. صنعت حمل و نقل بار جاده‌ای نیز با توجه به بافت سنتی خود در مسیر تحقق اقتصاد دیجیتال با چالشهایی روبه‌رو است و نیازمند شناخت بیشتر ابعاد گذار دیجیتالی شدن می‌باشد. شرکتهای باسابقه و سنتی در این صنعت چنانچه استراتژی خود را تغییر ندهند در بازار رقابتی، گوی رقابت را به شرکتهای نوآور و خلاق خواهند باخت. همچنین نقش پررنگ این صنعت در اقتصاد کشور و نقش و تأثیر آن بر سایر صنایع ضرورت پرداختن به مطالعات کاربردی در زمینه کارآفرینی دیجیتال در صنعت را بیش از پیش ایجاب می‌کند. لذا نتایج این پژوهش می‌تواند اطلاعات مفیدی را برای مدیران و تصمیم گیرندگان این صنعت فراهم نماید. چراکه این پژوهش موضوع کارآفرینی دیجیتال در صنعت حمل و نقل بار جاده‌ای را مدنظر قرار داده است که تاکنون در این زمینه مطالعاتی صورت نگرفته است. همچنین با توجه به اهمیت آمادگی برای گذر به تحول دیجیتال و اقتصاد دیجیتال، نیاز به شناخت بهتر ابعاد کارآفرینی دیجیتال در صنایع است که در تحقیقات صورت گرفته این امر مغفول مانده است. به این ترتیب هدف این پژوهش، شناسایی پیش‌برنده‌ها، بازدارنده‌ها و پیامدهای كارآفرینی دیجیتال در صنعت حمل و نقل بار جاده ای ایران است. بنابراین سؤالات اصلی و فرعی پژوهش و اهداف اصلی و فرعی پژوهش به شرح زیر تعیین شده است.
سؤال اصلی پژوهش
پیش‌برنده‌ها، بازدارنده‌ها و پیامدهای كارآفرینی دیجیتال در صنعت حمل و نقل بار جاده‌ای ایران کدامند؟
سؤالات فرعی پژوهش
1- پیش‌برنده‌های كارآفرینی دیجیتال در صنعت حمل و نقل بار جاده‌ای ایران و شاخصهای مربوط به هریک از آنها کدامند؟
2- بازدارنده‌های كارآفرینی دیجیتال در صنعت حمل و نقل بار جاده‌ای ایران و شاخصهای مربوط به هریک از آنها کدامند؟
3- پیامدهای كارآفرینی دیجیتال در صنعت حمل و نقل بار جاده‌ای ایران و شاخصهای مربوط به هریک از آنها کدامند؟
هدف اصلی پژوهش
پیش‌برنده‌ها، بازدارنده‌ها و پیامدهای كارآفرینی دیجیتال در صنعت حمل و نقل بار جاده‌ای ایران
اهداف فرعی پژوهش
1- شناسایی پیش‌برنده‌های كارآفرینی دیجیتال در صنعت حمل و نقل بار جاده‌ای ایران و شاخصهای مربوط به هریک از آنها
2- شناسایی بازدارنده‌های كارآفرینی دیجیتال در صنعت حمل و نقل بار جاده‌ای ایران و شاخصهای مربوط به هریک از آنها
3- شناسایی پیامدهای كارآفرینی دیجیتال در صنعت حمل و نقل بار جاده‌ای ایران و شاخصهای مربوط به هریک از آنها
به‌منظور تحقق اهداف این پژوهش، ابتدا مبانی نظری، و پیشینه تحقیق بررسی شده و با معرفی روش‌شناسی پژوهش، مراحل انجام پژوهش شرح داده می شود. سپس یافته‌های پژوهش مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته و نتایج آن در سه بخش پیش برنده‌ها، بازدارنده‌ها و پیامدها تشریح می‌گردد. درنهایت نیز بحث و نتیجه‌گیری پژوهش و پیشنهاد‌ها ارائه می‌گردد.
2. مبانی نظری
2.1 کارآفرینی دیجیتال
اینترنت و به‌طورکلی فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان ابزار برای کارآفرینی دیجیتال معرفی شده است و کارآفرینی دیجیتال، استفاده از این ابزار برای شناسایی فرصت‌ها و راه‌اندازی کسب و کار با استفاده از توانمندی‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات است. کارآفرینی دیجیتال یا الکترونیکی و کارآفرینی مبتنی بر ابزارهای فناوری اطلاعات و ارتباطات همه به نقش فناوری اطلاعات در ایجاد اشتغال‌زایی و کسب و کار جدید در عصر امروز اشاره می‌کنند]5[. برخی محققین کارآفرینی دیجیتال را به عنوان رویکردی نوین در راه‌اندازی کسب و کار بر مبنای یک تفکر و ایده نو معرفی می‌کنند که در بستر فضای دیجیتالی اتفاق می‌افتد]6[. کارآفرینی دیجیتال فرآیند ایجاد ارزش دیجیتال از طریق استفاده از توانمندی‌های دیجیتالی است و این تعریف را می‌توان برای انواع خاصی از کسب و کارها مانند کسب و کارهای نوپا و خوداشتغالی دیجیتال گسترش داد و به کار برد]7[. همچنین کارآفرینی دیجیتال را تلفیق کارآفرینی سنتی با روش جدید ایجاد و انجام کسب و کار در عصر دیجیتال معرفی کرده‌اند]8[. برخی محققین نیز کارآفرینی دیجیتال را به عنوان زیرمجموعه کارآفرینی معرفی کردند که در آن به دلیل استفاده از رسانه‌ها و فناوری‌های دیجیتالی برخی یا همه موارد فیزیکی در نوع سنتی آن دیجیتالی شده است]