اثربخشی راهبردهای تنظیم شناختی هیجان بر معنای زندگی و تجربه سوگ در نوجوانان سوگوار
الموضوعات :
شیما شاملی
1
( دانشجوی کارشناسی ارشد رشته روانشناسی مثبت‌گرا – اسلامی، مؤسسه آموزش عالی فاطمیه، شیراز، ایران.)
رضا چالمه
2
( دکتری روان¬شناسی تربیتی، گروه روان¬شناسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.)
کاظم خرم دل
3
( استادیار گروه روان¬شناسی، مؤسسه آموزش عالی فاطمیه، شیراز، ایران.)
الکلمات المفتاحية: تجربه سوگ, راهبردهای شناختی تنظیم هیجان, معنای زندگی.,
ملخص المقالة :
پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی راهبردهای شناختی تنظیم هیجان بر معنای زندگی و تجربه سوگ در نوجوانان سوگوار انجام شد. روش پژوهش حاضر، شبه‌آزمایشی و از نوع پیش‌آزمون - پس‌آزمون بود. جامعه آماری را کلیۀ دانش‌آموزان دختر و پسر متوسطه دوم شهرستان کازرون تشکیل می‌دادند که از بین آن‌ها ۲۰ نفر که تجربه سوگ درجۀ یک داشتند به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند و به‌صورت تصادفی و مساوی در گروه‌های آزمایش و کنترل گمارده شدند. همه آزمودنی‌ها در مرحلۀ پیش‌آزمون و پس‌آزمون، پرسش‌نامه‌های تجربه سوگ و معنای زندگی را تکمیل کردند. آموزش راهبردهای شناختی تنظیم هیجانی بر اساس مدل¬گرا، (۲۰۰۸) در هشت جلسه برای گروه آزمایش اجرا شدند. حاکی از آن بود که آموزش راهبردهای شناختی تنظیم هیجان بر نمرۀ کل تجربۀ سوگ و معنای زندگی و تمام مؤلفه‌های این دو متغیر، به‌جز جستجو برای معنا، اثربخشی معنی‌داری داشت (05/0 < p). باتوجه به یافته‌های پژوهش کنونی، می‌توان استفاده از مداخلۀ تنظیم شناختی هیجان گراس را برای افزایش معنای زندگی و کاهش تجربۀ سوگ نوجوان سوگوار پیشنهاد داد.
1- اژه‌ای، ج.، غلامعلی لواسانی، م.، و ارمی، ح. (۱۳۹۴). مقایسة تنظیم هیجان، میان افراد دارای سوءمصرف مواد و عادی. روان-شناسی، ۷۴(۱۹)، ۱۳۷-۱۴۶.
2- اعظمی، ح.، و صائمی، ح. (1398). بررسی رابطه بین الگوهای ارتباطی با معنای زندگی دانش‌آموزان پسر دوره متوسطه دوم شهر شاهرود. سومین همایش ملی روانشناسی، تعلیم‌وتربیت و سبک زندگی، قزوین. برگرفته از https://civilica.com/doc/1020944
3- اعظمی، ی.، سهرابی، ف.، برج علی، ا.، و چوپان، ا. (۱۳۹۲). اثربخشی آموزش تنظیم هیجان مبتنی بر مدل گراس بر کاهش خشم در افراد وابسته به مواد مخدر. فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، ۱۶(۴)، ۵۳-۶۸.
4- جعفری ندوشن، ع.، زارع، ح.، حسینی هنزایی، ا.، پور صالحی نویده، م.، و زینی، م. (۱۳۹۴). بررسی و مقایسه سلامت روان و سازگاری و تنظیم هیجان شناختی زنان مطلقه با زنان متأهل شهرستان یزد. زن و جامعه، ۲۲(۶)، ۱-۱۶.
5- صالحی، ا.، مظاهری، ز.، آقاجانی، ز.، و جهانبازی، ب. (۱۳۹۴). نقش راهبردهای شناختی تنظیم هیجان در پیش‌بینی افسردگی. دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، ۵۹(۱۶)، ۱۰۸-۱۱۷.
6- صدری دمیرچی، ا.، اسماعیلی قاضی ولوئی، ف.، و اسدی شیشه‌گران، س. (1397). مقایسه تنظیم شناختی هیجان، منبع کنترل و معناجویی در زنان وابسته به مواد و زنان عادی. زن و جامعه، ۷(۲۶)، ۱۲۹-۱۴۶.
7- عظیم اوغلی اسکویی، پ.، فرح‌بخش، ک.، و مرادی، ا. (۱۴۰۰). زمینه‌های مؤثر در تجربه سوگ بعد از مرگ عضو خانواده: یک مطالعه پدیدارشناسانه. فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، ۴۵(۱۲)، ۱۱۷-۱۶۰.
8- قربانی، ط.، محمدخانی، ش.، و صرامی، غ. (۱۳۹۰). مقایسه اثربخشی گروه‌درمانی شناختی - رفتاری مبتنی بر مهارت‌های مقابله‌ای و درمان نگه‌دارنده با متادون در بهبود راهبردهای تنظیم هیجان و پیشگیری از عود. اعتیادپژوهی، ۱۷(۵)، ۵۹-۷۴.
9- کمالی ایگلی، س.، و ابوالمعالی الحسینی، خ. (۱۳۹۵). پیش‌بینی راهبردهای تنظیم شناختی هیجان بر اساس فرایندهای ارتباطی خانواده و کمال‌گرایی در دختران نوجوان دبیرستانی. روانشناسی کاربردی، ۳۹(۱۰)، ۲۹۱-۳۱۰.
10- مصرآبادی، ج.، استوار، ن.، و جعفریان، س. (1392). بررسی روایی سازه و تشخیصی پرسش‌نامه معنا در زندگی در دانشجویان. مجله علوم رفتاری، 7(1)، 90-83.
11- مهدی‌پور س.، شهیدی ش.، روشن ر.، و دهقانی م. (۱۳۸۸). تعیین اعتبار و روایی پرسش‌نامه تجربه سوگ در نمونه ایرانی. دانش و رفتار، ۱۶(۳۷)، 48-35.
12- Andriessen, K., Mowll, J., Lobb, E., Draper, B., Dudley, M., & Mitchell, P. B. (2018). “Don’t bother about me.” The grief and mental health of bereaved adolescents. Death studies, 42(10), 607-615.
13- Barrett, T. W., & Scott, T. B. (1989). Development of the grief experience questionnaire. Suicide and Life‐Threatening Behavior, 19(2), 201-215.
14- Blakemore, S.-J.(2018). Inventing Ourselves: The Secret Life of the Teenage Brain(1st edition). Public Affairs.
15- Boelen, P. A., & Smid, G. E. (2017). Disturbed grief: prolonged grief disorder and persistent complex bereavement disorder. Bmj, 357.
16- Cohen, J. A., & Mannarino, A. P.(2011). Supporting children with traumatic grief: What educators need to know. School Psychology International, 32(2), 117-131.
17- Eisma, M C.; & Stroebe, M S.(2021). Emotion regulatory strategies in complicated grief: A systematic review. Behavior Therapy, 52(1), 234–249.
18- Green, C., Kangas, M., & Fairholm, I. (2018). Investigating the emotion regulation strategies implemented by adults grieving the death of a pet in Australia and the UK. Journal of Loss and Trauma, 23(6), 484-501.
19- Gross, J J.(2008). Emotion regulation. Handbook of emotions, 3(3), 497–513.
20- Heintzelman, S. J., & King, L. A. (2014). Life is pretty meaningful. American psychologist, 69(6), 561.
21- Hendrickson, K. C. (2009). Morbidity, mortality, and parental grief: a review of the literature on the relationship between the death of a child and the subsequent health of parents. Palliative & supportive care, 7(1), 109-119.
22- Hill, R. M., Kaplow, J. B., Oosterhoff, B., & Layne, C. M. (2019). Understanding grief reactions, thwarted belongingness, and suicide ideation in bereaved adolescents: Toward a unifying theory. Journal of clinical psychology, 75(4), 780-793.
23- Isaacowitz, Derek M.; Livingstone, Kimberly M.; & Castro, Vanessa L.(2017). Aging and emotions: experience, regulation, and perception. Current opinion in psychology, 17, 79–83.
24- Kleftaras, G., & Psarra, E. (2012). Meaning in life, psychological well-being and depressive symptomatology: A comparative study. Psychology, 3(04), 337.
25- Layne, C. M., Kaplow, J. B., Oosterhoff, B., Hill, R. M., & S Pynoos, R. (2017). The interplay between posttraumatic stress and grief reactions in traumatically bereaved adolescents: When trauma, bereavement, and adolescence converge. Adolescent Psychiatry, 7(4), 266-285.
26- Milman, E., Neimeyer, R. A., Fitzpatrick, M., MacKinnon, C. J., Muis, K. R., & Cohen, S. R.(2019). Prolonged grief and the disruption of meaning: Establishing a mediation model. Journal of Counseling Psychology, 66(6), 714.
27- Oppenheimer, C. (2010). Use of bibliotherapy as an adjunctive therapy with bereaved children: A grant proposal. California State University, Long Beach.
28- Ozdemir, K., Sahin, S., Guler, D. S., Unsal, A., & Akdemir, N.(2020). Depression, anxiety, and fear of death in postmenopausal women. Menopause, 27(9), 1030–1036.
29- Rabenstein, S. (2017). Assessing grief and loss in children and adolescents. In Understanding Child and Adolescent Grief (pp. 19-33). Routledge.
30- Siegel, D. J.(2015). Brainstorm: The power and purpose of the teenage brain. Penguin.
31- Steger, M. F., Frazier, P., Oishi, S., & Kaler, M. (2006). The meaning in life questionnaire: assessing the presence of and search for meaning in life. Journal of counseling psychology, 53(1), 80.
32- Wierenga, K., Fresco, D., Alder, M., & Moore, S. (2020). Emotion Regulation Training May Improve Stress, Depression, Anxiety, and Physical Activity. Innovation in Aging, 4(Suppl 1), 587.
33- World Health Organization. (2020). Adolescent mental health. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/adolescent-mental-health
